YARA BAKIMINDA ENFEKSİYON YÖNETİMİ

Yara değişik nedenlerle deri veya doku bütünlüğünün bozulmasıdır. Yara bakımı Yara iyleşme süreci aşamalarının sıralı ve düzenli bir şekilde yerine gelmesi için gerekli olan şartların sağlanmasıdır. Yara tipi ayrımı gözetmeksizin, yara bakımı ve tedavisinde temel ilkeler: Yaradaki ölü dokuların temizlenmesi, enfeksiyonun kontrol altına alınması, nemli yara ortamının sürdürülmesi, ölü boşlukların doldurulması, yara yatağının korunması, yara kenarlarının bütünlüğünün korunması, Yara travmasının önlenmesi, yara bölgesinde kan akımının artırılmasıdır. Yara iyileşmesinde görülen komplikasyonlar; Kanama, enfeksiyon, eviserasyon, fistül ve yaranın açılmasıdır.

Yaralanma tipi enfeksiyon gelişiminde etkilidir. Kesici aletlerle olan yaralarda enfeksiyon riski kör uçlu, ezici aletlere göre daha azdır. Vücut bölgelerinde flora ve kan akımı farklılıkları da enfeksiyon gelişimini etkilemektedir. Üst ekstremitelerde ve alt ekstremitelerde özellikle ayak yaralarında enfeksiyon gelişim riski yüksektir. En önemlisi de asepsi antisepsi kuralları göz önünde bulundurularak yara bakımının gecikmemesidir.

Yarada Enfeksiyon Kontrolünün Enfeksiyon kontrol programları ile; Endojen ve ekzojen mikroorganizmaların enfeksiyon nedeni olmaları önlenir, İmmünolojik savunma mekanizmaları yetersiz olan hasta korunur ve uygulanan tedavinin etkinliği arttırılır.

Mikroorganizmaların enfeksiyon nedeni olmalarını engellemek için hastaya yapılan uygulamalarda; patojen mikroorganizmanın dokudan uzaklaştırılması, yok edilmesine yönelik olan asepsi antisepsi kurallarına titizlikle uyulmalıdır. Temiz ve kontamine alan ve malzeme doğru tespit edilmelidir. Neyin temiz, neyin kontamine olduğu ve temizin ne zaman kontamine olduğu çok iyi bilinmelidir.

Açık yara oranı fazla olan ve izole edilen hastalarda daha sıkı önlemler alınmalıdır. Örneğin kontamine yarası olan hastalarda şu önlemler alınabilir; Yara bakımı sırasında özel giysiler giyilmeli,  steril eldiven, maske kullanılmalı, eksudalı bir yaraya bakım verirken su geçirmez bir önlük giyilmeli, hastanın açık yara oranı %20 altına düşene kadar tek yataklı izolasyon yöntemi uygulanmalı, İzolasyondaki hastaya bakım veren hemşire ayrılmalıdır.

Sonuç; olarak diyebiliriz ki yara bakımında yara iyileşmesinin beklenen süreçte gitmesi, hızla iyileşmesi ve sağlıklı granilasyon dokusu oluşturulması için yara iyileşmesindeki komplikasyonlardan enfeksiyon yönetimi oldukça önem taşımaktadır.

 

KAYNAKÇA

  1. Ayhan S ve ark, Ölümcül nekrotizan yumuşak doku enfeksiyonu, Türk plastık,  rekonstriktif ve estetik cerrahi dergisi,2004, cilt12,  sayı 1.
  2. Sutherland ME, Meyer A A, Nekrotizin soft-tissue infections. Surg Clin North AM.1994; 74: 591–607.
  3. Elliott D, Kufera 1A, Myers RAM. The microbiyology of necrotizing soft tissue infections.Am J Surg. 2000;179:361–6.
  4. Addison WA, Liver good CH III GB etal.Nesrotizing fasciitis of vulvar origin in diabetic patients. Obstet Gynecol 1984;63.473–8.
  5. Çelik Ç, Bala A, Çiçek MN ve ark, Bir olgu sunumu Nekrotizan fasitis. klinik bilimler. Doktor.2001;7(6): 860–3.
  6. (Pipted D; Hand Hygiene in Healthcare Settings; Guidelines Revisited, Hastane İnfeksiyonları Dergisi, Bilimsel Tıp Yayınevi, Cilt:8, Sayı: 2, Ankara, 2004.
  7. Erol S. Hastane Enfeksiyonları Sürveyansı, Hastane Enfeksiyonları: Korunma ve Kontrol, Ed: R.Öztürk, N. Saltoğlu, G.Aygün, İÜ CTF Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Sempozyum Dizisi No:60, Aksu Basım Yayım, İstanbul, 2008.
  8. Jane D. Siegel, MD; Emily Rhinehart, RN MPH CIC; Marguerite Jackson, PhD; Linda Chiarello, RN MS; the Healthcare Infection Control Practices Advisory Committee,Guideline for Isolation Precautions: Preventing Transmission of Infectious Agents in Healthcare Settings 2007.
  9. Tayran S. İ.Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri
  10. Yara Bakımı ve Tedavisi Sempozyum Dizisi No:67 s.159–166 Yara Enfeksiyonlarından Korunma Ve Kontrol. İstanbul.2008.
  11. Ersöz N; Özerhan İ, Zor F; 1GATA Genel Cerrahi AD, 2Plastik Cerrahisi AD, AnkaraTSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 2008: 7.
  12. Perry AG, Potter PA, Basic Nursing Essentials for Practice. 5th Ed.,USA: Mosby, 2003: 842- 885.
  13. Perry AG, Potter PA, Clinical Nursing Skills & Techniques. 6th Ed., USA: Mosby, 2006: 431- 461.
  14. Pınar R. Bası Yaraları ve Önlenmesi. İstanbul: Merve Matbaası, 1998.
  15. Ministry of Health (MOH). Prediction and Prevention of Pressure Ulcers in Adults. MOH Nursing Clinical Practice Guidelines 1/2001.
  16. İnan DG, Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Balcalı Hastanesi’nde Yatan Hastalarda Basınç Ülseri Prevalansı, Adana, 2009
  17. Başer,  Işık, R Bulutoğlu, Yara Bakımı Ve Tedavisinde Subatmosferik Basınçlı Yara Pansumanı,  Plastik, Rekonstrüktif ve Estetek Cerrahi Kliniği, Ankara Eğitim ve Arastırma Hastanesi, ANKARA, 2007.
  18. Orucu M, Geyik M, Yoğun Bakım Ünitesinde Sık Görülen Enfeksiyonlar, Düzce Tıp Fakültesi Dergisi 2008; 1:

Hemş. Halime AYDIN